ویژگی های دعای ابوحمزه ثمالی

دعای ابوحمزه برای همه روزه داران در ماه مبارك رمضان قابل بهره‌ بردن است و یكی از یاران نزدیک امام زین العابدین (ع) این دعا را از آن حضرت (ع) نقل كرده است. امام سجاد (ع) شب ها در ماه مبارک رمضان مشغول نماز بودند و هنگام سحر كه می شد این دعا را می خواندند.

خدایا مرا به کیفرت ادب منما، و با نقشه ای با من نیرنگ مکن، پروردگارا از کجا برایم خیری هست، درحالیکه جز نزد تو یافت نمی شود، و از کجا برایم نجاتی است، درحالیکه جز به تو فراهم نمی گردد، نه آنکه نیکی کرد از کمک و رحمتت بی نیاز شد، و نه آنکه بدی کرد و بر تو گستاخی روا داشت، و تو را خشنود نساخت از عرصه قدرتت بیرون رفت. پروردگارا، پروردگارا، پروردگارا …

زمان قرائت دعای ابوحمزه ثمالی

دعای ابوحمزه ثمالی در بسیاری از شهرهای شیعه نشین به صورت انفرادی یا جلسات بزرگ و کوچک در شب ها یا سحرهای ماه مبارک رمضان خوانده می شود.

دعای ابوحمزه ثمالی را در شب های قدر به همراه دعای دیگر می خوانند و ثواب بسیاری دارد

دعای ابوحمزه ثمالی، دعایی قابل استفاده برای عموم مردم

استفاده از دعا مراتبی دارد و حداقل این است كه شخص، اگر معنای عبارات دعا را هم نداند، ولی در عین حال نوعی توجه به ذات اقدس الهی داشته باشد و این توجه خودش بسیار با اهمیت است.

حقیقتا برخی از فرازهای دعای ابوحمزه ثمالی برای خواص است و آنقدر معانی عمیقی دارد كه فهم و تأمل در آنها نیازمند معرفت عمیقی است كه باید آن معارف آموزش داده شود و به راحتی نمی توان به عمق آن دست یافت.

ویژگی های دعای ابوحمزه ثمالی

ویژگی های منحصر به فرد این دعا آن را در بین دعاهایی قرار داده است که خواندن آن علاوه بر قرب معنوی، توحید را نیز آموزش می دهد و اما در مورد ویژگی های این دعا:

ابتدا اینکه این حدیث و دعای نورانی از نظر سند تام است. هم از نظر محتوا و هم از نظر سند موثق است و نشان دهنده ی این است که  تردیدی نیست که این حدیث از جانب معصوم به دست ما رسیده است.

مطلب دوم این است که همانطوری که قرآن یُفَسِّرُ بَعضُهُ بَعضاً، یَنْطِقُ بَعضُهُ بِبَعض، یَشهَدُ بَعضُهُ بِبَعض، آیات را باید با یکدیگر تفسیر کرد. ادعیه و احادیث نیز این چنین است اگر ما خواستیم دعاها را خوب تفسیر کنیم، باید از یکدیگر کمک بگیریم .برخی از دعاها شاهد و مفسر دیگرند. مخصوصاً آنچه که از امام سجاد (ع) در این زمینه رسیده است. یعنی صحیفه سجادیه یک شرح نورانی، برای دعای ابوحمزه ثمالی است.

مطلب بعدی این است که ابتدای این دعا کلمه بِسْمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم نیست. با این که به ما دستور دادند برای شروع هر کاری ابتدا بِسْمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم بگوییم. اگر چه ابتدای دعای ابوحمزه ثمالی بِسْمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم نیست، اما ابتدا با کلمه ی «الهی» آغاز شده است و این هم مانند آن است. پس به نام خدا شروع شده است و مشمول آن احادیثی نخواهد بود که هر کاری که به نام خدا شروع نشده است، ناقص و بی نتیجه است.

مطلب بعدی این است که این دعای نورانی، فرازهای گوناگون و جمله های متعددی دارد. همه اینها یک سطح نیست. چون همه دعا کنندگان یک سطح نیستند و هر کس مشکلات خاص خودشان را دارند. لذا این دعای جامع برای همگان سودمند است. البته بحث های محوری این دعا همان مسئله توحید است که در خِلال این مسائل بازگو می شوند.پنجمین ویژگی این دعای نورانی این است که: مى بینى که این دعا چقدر با دقت حالت هاى روحى تو و گره هاى روانى تو را باز مى کند. هنگامى که در وحشت تنهایى هستى، از همراهى و حتى شروع او، محبت ها و کرامت هاى او، براى تو تصویرها مى کشد، که قبل از آگاهى تو و نیاز تو، داده، پس بعدها دریغ نمى کند. او به خاطر ما نداده که به خاطر ما از ما بگیرد. و زمانی که از فضل و رحمت او گفت و گوها کرده هشدار می دهد که با این کرامت و رحمت، مرا از این گناه ها و جرم ها جدا کن. مرا با این ها ادب کن و بساز.

و اما ششمین ویژگی در دعای ابوحمزه ثمالی برخی صفت های خدای تعالی آمده است و بیان شده كه تمام عظمت ها و تمام بزرگی از اوست؛ همچنین، در برخی فرازها به مسئله ی روش شناخت خدا پرداخته شده و بیان شده كه آیا انسان باید خدای تعالی را از آثارش بشناسد؟ یا این ‌كه انسان باید از خود خدا به شناخت او برسد؟ در این دعا اعلام می کند که انسان، خدا را به وسیله خدا بشناسد. خدا راهنمای انسان است و اگر خدا كسی را راهنمائی نكند نمی تواند خدا را بشناسد. و خدا راهنمائی های فراوانی را اعمال كرده است تا برای شناخت پرودگار، از خود خدا شروع کنند.

مرا روی‌گردان از خود مشاهده کردی، پس مرا مورد خشم قرار دادی یا شاید مرا در جایگاه دروغ‌گویان یافتی، پس به دورم انداختی، یا شاید مرا نسبت به نعمت‌هایت ناسپاس دیدی، پس محرومم کردی یا شاید مرا از هم‌نشینی دانشمندان غایب یافتی، پس خوارم نمودی، یا شاید مرا در گروه بی‌خبران دیدی، پس از رحمتت ناامیدم کردی، یا شاید مرا انس یافته با مجالس بیکاره‌ها دیدی، پس مرا به آنان واگذاشتی، یا شاید دوست نداشتی دعایم را بشنوی پس دورم نمودی، یا شاید به خاطر جرم و جنایتم کیفرم نمودی، یا شاید برای کمی حیایم از تو، مجازاتم نمودی؛